Gespreksleider Alexander Meijer interviewde Jos Dings, raadslid PvdA Purmerend-Beemster en Arjan van der Does, dagelijks bestuur Weesp. Beiden nauw betrokken geweest met de fusie van respectievelijk Beemster met Purmerend en Weesp met Amsterdam. Hoe verliep het proces en wat zijn de ervaringen nu het fusieproces achter de rug is. Onderstaand het verslag van de avond. gemaakt door het Parool:
“Ervaringsdeskundigen zijn positief over het samengaan van groot en klein. ‘Er is nu gewoon veel meer mogelijk.’
Het Parool, Patrick Meershoek, 25 juni 2025.
Als dorp fuseren met een stad, hoe is dat? Deze vraag is momenteel actueel voor de gemeenten Landsmeer, Oostzaan en Wormerland. Zij hebben een sterke voorkeur voor een fusie met buurgemeenten Waterland en Edam-Volendam, maar intussen worden in het kader van het noodzakelijke plan B ook gesprekken gevoerd met de bestuurders van de gemeenten Amsterdam en Purmerend.
Ervaringsdeskundigen
Het samengaan van groot met klein stond maandag centraal tijdens een avond in de Ilper Vermaning, het onderkomen van de doopsgezinde gemeente in Landsmeer. Op uitnodiging van PvdA en GroenLinks waren stadsgebiedbestuurder Jan van der Does uit Weesp en gemeenteraadslid Jos Dings uit Beemster achter de tafel komen zitten om te vertellen over hun ervaringen met het samengaan met respectievelijk Amsterdam en Purmerend.
Daar zaten geen geknakte mannen hun verhaal te doen. Beemster fuseerde op 1 januari 2022 met Purmerend, Weesp volgde op 24 maart van dat jaar met een fusie met Amsterdam. Ruim drie jaar later concluderen beide bestuurders dat de voordelen veel groter zijn geweest dan de nadelen. Van der Does: “Al zijn er nog steeds Weespers die het gevoel hebben dat ze iets zijn kwijtgeraakt.”
Daar staat volgens de bestuurder veel tegenover. “Het stadsloket is langer open, net als het afvalpunt. De sportverenigingen krijgen veel meer geld dan voorheen en dat geldt ook voor de kunst en cultuur. Er is heel veel geld in Amsterdam. Die gemeente heeft een begroting van zes miljard euro, wij hadden er als gemeente een van 60 miljoen. Er is nu gewoon veel meer mogelijk.”
Dings noemde als een groot voordeel dat met de fusie de bestuurskracht van Beemster aanzienlijk is verbeterd. “De kwaliteit en de uitvoering van plannen zijn er echt op vooruitgegaan. Er zijn ook geen voorzieningen verdwenen, zoals aanvankelijk de vrees was. Ja, Westbeemster heeft geen eerste elftal meer in de competitie, maar daar kun je de gemeente Purmerend moeilijk de schuld van geven.”
Vertrouwen
Een van de grote zorgen bij een fusie is het verlies van identiteit. “Beemster heeft een sterke identiteit en dat is niet veranderd,” vertelde Dings. “De Beemster Feestweek is voor veel mensen het hoogtepunt van het jaar. Die heeft na de fusie een prominente plek gekregen in de evenementenkalender van Purmerend. Dat geeft de inwoners vertrouwen.”
In Weesp kreeg het Sluis en Bruggenfeest een speciale status van de gemeente Amsterdam. “De vrees is vaak dat de kleine partner wordt opgeslokt door de grote,” merkte Van der Does op over de eigenheid. “Maar de identiteit van een gemeente wordt bepaald door de inwoners en de gebouwen. Die veranderen niet met een fusie.”
Grote argwaan
Een fusie van gemeenten is een langdurig, complex en gevoelig proces. Zeker als de verschillen in hun inwonersaantallen groot zijn, is de argwaan bij de kleinste partij vaak groot. Amsterdam ging op de Weesper tenen staan door na de fusie meteen de Amsterdamse vlag uit te steken op het voormalige stadhuis van Weesp. Nu staan in het centrum van de plaats afvalbakken zónder de hoofdstedelijke andreaskruisen.
In Beemster werd aanstoot genomen aan het feit dat de gemeente na de fusie werd opgenomen in een overzicht van de wijken van Purmerend. “Dat zorgde voor veel ophef,” vertelde Dings. “Beemster bestaat uit vier dórpen. We zijn geen wijk van Purmerend. Maar dat is rechtgezet.”
Van der Does knikte als blijk van herkenning: “Wij maken deel uit van de gemeente Amsterdam, maar zijn de stad Weesp.”
In de aanloop naar de fusie heeft de gemeente Weesp een flink aantal afspraken gemaakt met Amsterdam. Daar houdt de partner zich over het algemeen netjes aan, vindt Van der Does. “Amsterdam is op dit moment op zoek naar plekken voor windmolens. Wij hebben voor de fusie afgesproken dat er geen windmolens in Weesp zouden komen. De nood is best hoog, maar die afspraak stáát.”
Gekozen bestuur
Weesp wist ook uit het vuur te slepen dat het een status aparte kreeg in het bestuurlijk stelsel. Waar de stadsdelen een dagelijks bestuur hebben dat door het college van burgemeester en wethouders is benoemd, heeft Weesp een gekozen bestuur. In de gesprekken met de gemeenten Landsmeer en Oostzaan heeft Amsterdam al laten weten dat daarvan geen sprake meer zal kunnen zijn bij een eventuele fusie met Amsterdam.
In dat geval zullen de gemeenten worden toegevoegd aan het stadsdeel Noord. Van der Does tot zijn gehoor: “Mijn advies zou zijn: maak een agenda en neem zelf het voortouw. Geef als gemeenteraad het college opdracht om alvast te gaan praten met het bestuur van Noord. En ga praten met de eigen inwoners, de verenigingen en de ondernemers. Zorg voor draagvlak.”
Dings adviseerde realistisch te kijken naar de uitkomst van een eventuele fusie. “Ik kan mij voorstellen dat het aantrekkelijk lijkt om een fusie aan te gaan met gemeenten van een vergelijkbare omvang en cultuur. De bestuurskracht zal dan best iets toenemen, maar het is waarschijnlijk niet genoeg. Kies dan liever voor een stevige partner”.