Toen Lokaal Landsmeer de verkiezingen won en vier zetels kreeg in de raad, besloot GroenLinks Landsmeer om de verkiezingsuitslag te respecteren. Daarom hebben we ons ingezet om samen met de twee lokale partijen Positief Landsmeer (PL) en Lokaal Landsmeer (LL) en met het CDA Landsmeer een coalitie te vormen. Net als wij hadden PL en LL en CDA lange tijd niet meebestuurd. Net als wij hadden ze allerlei ideeën over het hoe het beleid beter kon. We wilden samen inzetten op meer woningen voor Landsmeerders. Wij wilden na twee jaar bezuinigen een stevig duurzaamheidsbeleid neerzetten. GroenLinks bedong een duurzaamheidsfonds van drie ton zodat inwoners ondersteund konden worden met isolatiesubsidies en duurzaamheidsleningen. Ook spraken we af dat er maatregelen zouden komen om (energie)armoede te voorkomen. Ten slotte stemde de coalitie in met het afschaffen van grote festivals in het Twiske.

Na vier jaar als fractievoorzitter van GroenLinks Landsmeer durfde Jacobien van Boeijen wel een nieuwe uitdaging aan. De fractie had veel geleerd en het aantal leden en sympathisanten was flink gegroeid; we waren als partij een stuk zichtbaarder geworden. Onder andere door het initiatief om te komen tot Landsmeer Duurzaam, door eigen bijeenkomsten te organiseren (Waterstof bijvoorbeeld) en door zichtbaar campagne te voeren.
Jacobien heeft meer dan 20 jaar bij allerlei (semi-)overheid gewerkt en had als woordvoerder bij gemeenten ook ruime ervaring. Als wethouder voor Sociaal domein en Duurzaamheid zag zij kansen om een groot deel van onze idealen vorm kunnen geven.

Eerste resultaten

Fractie en wethouder gingen met enthousiasme aan de slag. De eerste stappen naar het realiseren van deze idealen zijn in ons eerste halfjaar in de raad en haar eerste halfjaar als wethouder ook gezet: er is geld gereserveerd voor een duurzaamheidsfonds.
 
In november werden er -behalve de energietoeslagen- ook 10 energiecoaches aangeboden, die op afspraak mensen kosteloos van advies voorzien. Ook kunnen zij doorverwijzen naar het Duurzaam Bouwloket en naar WonenWelzijnPlus voor ondersteuning bij de uitvoering. Daarnaast is er een boekje/folder te gemaakt en verspreid, voor minima. Daarin staan alle mogelijkheden voor financiële ondersteuning. Zelfs huisdieren bleken op financiële steun te kunnen rekenen! Onze wethouder zorgde ook voor een tegoedbon van 275 euro voor lage inkomens om een energiezuinige wasmachine of koelkast te kopen.
 
De PvdA vroeg tot vreugde van GroenLinks de raad akkoord om ook bestuurlijk weer deel te nemen aan de Regionale Energiestrategie (RES). De raad had met de RES 1.0 nooit ingestemd omdat er reserve zoekgebieden werden genoemd voor windturbines aan de rand van Landsmeer. De aandacht voor duurzaamheid leidde ertoe dat we weer meedoen in projecten zoals het benaderen van scholen om ze te helpen met zonnepanelen. Of het doorlichten van gemeentelijk vastgoed op kansen voor verduurzaming. Deze projecten zijn ingezet en worden dus vervolgd.
 
Ten slotte maakte Van Boeijen bekend dat de gemeente grote festivals in het Twiske geen vergunning meer zou verlenen. En voor De Marsen werd eindelijk een omgevingsvergunning aangevraagd om zorgwoningen te mogen bouwen. En dat in deze tijden van gestegen bouwkosten en stikstofcrisis. Wat een mijlpaal!
 
Er stagneerden ook zaken. Helaas is de duurzaamheidsmedewerker er (nog) niet waardoor het duurzaamheidsfonds nog niet verder is uitgewerkt. GroenLinks hoopt dat een volgende coalitie dit fonds als een belangrijke prioriteit blijft zien en zal zich daarvoor in blijven zetten.

Waar ging het dan mis?

Op 14 juli werd het college geïnstalleerd en vanaf september konden we -na het reces- goed aan de slag in de coalitie. Het viel niet mee om elkaar goed te verstaan. Respect en ruimte voor elkaars mening was er soms niet. Vergaderingen en mailwisselingen namen door gebrek aan kennis en aan overeenstemming zeer veel tijd in beslag. Ook kwam het dualisme niet goed uit de verf. De coalitie wilde opdrachten aan het college meegeven en bestookten ook de eigen wethouder met extra opdrachten. Dit zette de verhoudingen regelmatig onder druk. De onderhandelingen om tot een sluitende begroting te komen kostten -mede om die reden- veel tijd. Vanaf november was er pas tijd om de nieuwe ambities aan te pakken. Dat viel bij de lokale fracties niet goed.

Niet integer

Mevrouw Breij geeft aan dat zij trots is op de Zienswijze die ze heeft ingediend bij Provinciale Staten. Met als doel om zeggenschap te krijgen over het Bijzonder Provinciaal Landschap. Wij zijn zeer verbaasd dat zij na alle politieke commotie hier nog steeds trots op wil zijn. Mevrouw Breij had namelijk het advies gekregen dit soort acties vooral niet te doen omdat zij belanghebbende is. Breij heeft grondbezit in het gebied dat in de zienswijze wordt genoemd. Wethouder Breij kreeg terecht een motie van wantrouwen van de oppositie in de raad op 27 oktober. De motie haalt het niet.
 
Bureau Berenschot dat vooraf een onderzoek heeft gedaan naar de integriteit van alle wethouders had haar afgeraden dit te doen. GroenLinks heeft nog een groot inhoudelijk bezwaar tegen haar initiatief. Niet alleen heeft ze de schijn van belangenverstrengeling gewekt door alleen haar naam boven deze zienswijze te zetten, ook was afgesproken dat in precies dat gebied niet gebouwd zou gaan worden. Mevrouw Breij wilde met haar actie die deur weer openzetten. Onverteerbaar. Maar mevrouw Breij vond excuses niet nodig.

Andere waarden en normen

GroenLinks vindt dat mevrouw Breij zich niet aan de afspraken heeft gehouden, zowel inhoudelijk als op het gebied van integriteit. Ze verdraait de gang van zaken en probeert haar doel op niet integere wijze te bereiken. Ten slotte vinden wij dat zij als bestuurder in de raad en in de pers bereid moet zijn verantwoording af te leggen en het debat te voeren. Onze conclusie is dat mevrouw Breij het er zelf naar heeft gemaakt.

Voor de meerderheid van de GroenLinks fractie kan zij niet aanblijven

Daarom trok GroenLinks de stekker uit de coalitie in de loop van de extra raadsvergadering van donderdag 19 januari. De uitlatingen in de vergadering waren toen al verregaand ontspoord in het bijzijn van Commissaris van de Koning Arthur van Dijk. Aanleiding was het maar steeds herhaalde wantrouwen van de lokale partijen tegen de ambtelijke organisatie, maar met name het gebrek aan bereidheid om tot werkbare verhoudingen te komen. Dit versnelde de wens om de wethouder per direct haar functie te ontnemen.

Wat hebben we eraan gedaan?

Er is keihard gewerkt door de GroenLinks fractie -tot het laatste moment- om tot een oplossing te komen. We hebben veel vergaderd met de coalitie en vaak voor ons bekende processen en procedures uitgelegd. We hebben bemiddeld en bemiddeling gezocht. Het heeft helaas niet mogen baten. Wij trekken daarom met pijn in het hart hier een streep. Voor GroenLinks zijn eerlijkheid en integriteit immers belangrijke waarden. Er is geen vertrouwen dat ditzelfde geldt voor een meerderheid van de coalitie.
 
We denken dat deze beslissing het belang dient van de gemeente Landsmeer. Immers een stabiele coalitie is nodig om de gemeente goed te kunnen besturen.

Tot onze grote spijt heeft één raadslid van GroenLinks, mevrouw Van Brenk, een andere conclusie getrokken.

Wij hebben het goede gesprek met haar daarover nog steeds niet kunnen voeren. Wij vinden het ongepast als zij haar zetel, waar kiezers van GroenLinks voor hebben gestemd, meeneemt. Uiteraard is wethouder van Boeijen er ook ongelukkig mee dat zij haar beschuldigt van liegen.

Wethouder van Boeijen blijft voorlopig aan

Met opzet is gekozen voor drie wethouders. Zo kan de gemeente bij het aftreden van een wethouder nog genoeg (minimaal twee) wethouders overhouden die politieke besluiten kunnen nemen. Dit bleek vorig jaar een probleem toen Mandy Elfferich onverwacht vertrok uit het college.
Jacobien van Boeijen blijft dus aan als ‘demissionair’ wethouder tot die raadsmeerderheid zich heeft uitgesproken en neemt daarmee haar verantwoordelijkheid. GroenLinks Landsmeer blijft zich actief inzetten voor een meerderheidscoalitie waarin de fractie haar groene en linkse idealen kan verwezenlijken. Het initiatief laat zij echter aan de op een na grootste partij D66.

Functioneert de organisatie?

Landsmeer is met 90 formatieplaatsen veel te klein om alle uitdagingen die op ons afkomen het hoofd te bieden. Daarnaast hebben we door de krappe arbeidsmarkt ervaren krachten verloren en zijn we niet in staat vitale functies in te vullen. Van informele machtsverhoudingen en ambtelijke willekeur is onze wethouder in haar periode als wethouder tot nu toe niets gebleken. Wel van een organisatie die door alle politieke turbulentie van de afgelopen jaren danig heen en weer is geduwd, zonder perspectief op de beloofde schaalvergroting door ambtelijke samenwerking of fusie.
 
Een grootschalig onderzoek naar functioneren van het college en het ambtelijk apparaat is wat ons betreft dus niet nodig. Wel denken we dat het goed is als het college aansluit bij het al in gang gezette traject om de raad beter in positie te brengen.
Ook is het goed om te onderzoeken hoe de dienstverlening naar inwoners beter kan worden ingericht. Landsmeer is gebaat bij een spoedige fusie. Het is ongelofelijk jammer dat door deze impasse juist het traject Bestuurlijke Toekomst weer stil is komen te liggen. De deadline van 1 april uit het coalitieakkoord is nu onhaalbaar geworden.

Verklaring fractievoorzitter Maartje Greunsven

In maart vorig jaar werd ik verkozen tot GroenLinks gemeenteraadslid in onze groenblauwe gemeente Landsmeer. Mijn politiek debuut. Trots nam ik plaats in de raadszaal. Vol goede moed volgden achter de schermen gesprekken om tot een coalitie te komen. Het leek ons wel zo fair om de meeste kiezers recht te doen door in elk geval met de grootste partij in zee te gaan.
Vele moeizame gesprekken volgden elkaar op. We stelden Bas Jan van Bochove aan als (in-)formateur om de zaken in goede banen te leiden.
Het coalitieakkoord kwam er wonderwel. Bas Jan coachte ons, adviseerde ons regelmatig een coalitie overleg te voeren, zodat we nader tot elkaar konden komen, want verschillen in opvattingen waren er. Nuances ontbraken. Er was strijd. Interne strijd zowel in de fractie, in de coalitie, in het college als in mezelf. In de zoveelste schorsing/ vergadering achter de coulissen, barstte de bom:
ik moest kleur bekennen. Dat was niet anders mogelijk dan een motie van wantrouwen in te dienen tegen de meest bekritiseerde persoon in de lokale politiek van het afgelopen half jaar. Deze werd opgevolgd door een betreurenswaardig verlies van een GroenLinks zetel. Dit was niet nodig geweest. We blijven daarom contact zoeken.
 
Ik ben opgelucht dat deze interne strijd nu eindelijk achter de rug is.
De lucht is opgeklaard. Exit verplicht-door-te-nemen-ellenlange-emails-en-whatsappberichten en exit urenlange coalitievergaderingen op de maandagavonden. We kunnen het weer over de inhoud gaan hebben. Ik kan niet wachten om voort te bouwen aan onze droom voor Landsmeer, ons GroenLinks programma voor een schonere, groenere en socialere gemeente.

Verklaring wethouder Van Boeijen

Wethouder Breij wilde in zeer korte tijd de gemeentelijke organisatie omturnen. Zij wilde dossiers compleet anders aanpakken en liep daarbij aan tegen wet- en regelgeving en bestaande kaders. Toch deed en doet Breij het voorkomen of het aan de ambtenaren ligt dat de ambities op het gebied van ruimtelijke ordening niet snel waargemaakt konden worden. Van de druk die Breij zichzelf en de ambtenaren oplegde is zij nu zelf de dupe geworden. Het dossier aankoop Pepermolen bracht ze, zonder de bestuurlijke impact goed te overzien, naar de raad. Toen ze dat ontdekte gaf ze in het openbaar ambtenaren de schuld als mede oud-wethouder Mandy Elfferich. Ik vind dat ongepast.

Misbruik van haar positie

De melding die op 21 november wordt gedaan door vier ambtenaren (‘hoge’ ambtenaren hebben we niet in Landsmeer) komt voort uit een zeer moeizame relatie die wethouder Breij vanaf haar eerste werkdag zelf creëerde met haar ambtenaren. Daarin maakt zij misbruik van haar positie binnen de organisatie. Ze creëerde een heel onveilig werkklimaat binnen en buiten de organisatie door haar bejegening. Als ambtenaren het dappere besluit nemen om hun nek uit te steken, moet je dat serieus nemen. Ambtenaren hebben immers heel weinig mogelijkheden om zich in het openbaar te verdedigen. Wethouder Breij heeft om haar eigen positie te beschermen ervoor gekozen niet mee te werken aan een onderzoek hiernaar door een professioneel bureau. GroenLinks is van mening dat zij hiermee haar verantwoordelijkheid ontloopt.

Wie is er nu onveilig?

Op 27 oktober diende de oppositie een motie van wantrouwen in tegen mevrouw Breij; op 6 november werden daarover vragen gesteld daarover in provinciale Staten. Mevrouw Breij gaf daarna aan in het college aan dat zij zich onveilig voelde in de organisatie en dat daar niets mee is gedaan. Die weergave klopt niet.
Er zijn wethouder Breij vele handreikingen gedaan. Mede naar aanleiding van haar mededeling over onveiligheid in het college is door de burgemeester een mediator aangesteld voor het college. Diverse voorstellen zijn onder zijn leiding gedaan om haar tegemoet te komen, ook tussen wethouder Breij en de gemeentesecretaris. Het is echter onmogelijk gebleken om met haar een compromis te bereiken.
Zij voelde zich ook niet gehouden aan afspraken in het college. De rollen van ambtenaar, bestuurder, college en raad horen duidelijk van elkaar te onderscheiden zijn. Als bestuurder ging zij te vaak op de stoel van de leidinggevende of van de raadscoalitie zitten.

Klassieke bestuursstijl?

Mevrouw Breij beticht mij van klassiek besturen. Een college neemt samen besluiten; een wethouder alleen kan geen besluiten nemen. Een college draagt eenmaal genomen besluiten uit en niet een individuele mening. Ook beleid dat een vorig college heeft vastgesteld, wordt uitgedragen tot er nieuw beleid is vastgesteld. Mevrouw Breij wilde zich aan deze algemeen geldende principes niet committeren. Als zij dat wegzet als klassiek besturen dan ben ik trots op deze kwalificatie.